Skąd wzięły się naczynia z miedzi i jej stopów?

Skąd wzięły się naczynia z miedzi i jej stopów?

Wśród mosiądzów wyróżniamy te do odlewów oraz do obróbki plastycznej. Znamy je od najdawniejszych epok. Sądzi się, że po raz pierwszy zadebiutował już tuż po epoce brązu w Indiach (naczynia miedziane i mosiężne). Kluczowym elementem stopowym jest cynk, z zawartością nawet do 40%. Mamy ścisłą klasyfikację mosiądzów do obróbki plastycznej – dwuskładnikowe i ołowiowe oraz bezołowiowe wersje stopów wieloskładnikowych naczynia miedziane .

Wiecznie młode brązy i spiże

Definicja brązu to stop, którego dodatkowym elementem może być aluminium, cyna, ołów, krzem, mangan, beryl i wiele innych pierwiastków, a nawet ich związki. W przygotowywanym stopie dodatek do bazy musi liczyć ponad 2 %, a w zależności od tego, czego dodano, definiuje się go jako brąz cynowy, aluminiowy, cynowy etc. Uzbrojenie, ozdoby, grzebienie, misy uchodzące za miedziane w czasach przed nasza erą wykonywano z brązu cynowego. Brązy cechują się nieznacznym skurczem odlewniczym, co powoduje, że z ich pomocą da się tworzyć artefakty o złożonych formach. Z tego powodu z brązu wytwarzano najwięcej posągów. Podobne istotne zalety odlewów z brązu to ponadstandardowa odporność, zarówno na zarysowania i działanie czasu, jak i na opady oraz skrajne temperatury. W wersji plastycznej brązy prosto lutuje się i spawa; wykazują one sprężystość i nie rdzewieją.

Do kotła miedzi, wlej roztopionego ołowiu i cyny…

Tymczasem spiże to stopy miedzi z ołowiem, cyną i cynkiem – niekiedy zalicza się ten materiał do brązów. Wyrożnia je obecność zwiększonej ilości cyny niż w klasycznym brązie. Ołów to 2-6%, a zawartość cynku – 2-7% składu mieszanki. Spiż jest niewrażliwy na ścieranie i erozję. W zamierzchłych czasach uznawano go za jeden z najbardziej twardych i wytrzymałych metali, zatem wytwarzano ze spiżu broń sieczną. Wieki średnie znały dzwony ze spiżu, a nieco później dostrzeżono w spiżu świetny surowiec na armaty. Posiadanie uniwersalnych właściwości przez spiż stało się przyczyną przetopienia zarekwirowanych dzwonów w uzbrojenie. Dziś ze spiżu wykonuje się głównie odlewy posągów i dekoracji.